روشهای مطالعه هدفمند برای بهبود یادگیری و بهخاطرسپاری بهتر
در دنیای امروز، با افزایش حجم اطلاعات و نیاز به تسلط بیشتر بر موضوعات مختلف، مطالعه هدفمند یکی از کلیدهای اصلی موفقیت در یادگیری به شمار میآید. مطالعه موثر نیازمند برنامهریزی و استفاده از تکنیکهای خاص است تا نه تنها مطالب را سریعتر بیاموزید، بلکه آنها را بهطور طولانیمدت بهخاطر بسپارید. در این مقاله به بررسی روشهای هدفمند مطالعه میپردازیم که شما را به سمت یادگیری بهتر و بهخاطرسپاری عمیقتر هدایت میکند.
ذهن خود را خالی کنید
گام اول:
آرامش قبل از مطالعه:
قبل از اینکه وارد فاز مطالعه شوید، ابتدا باید مطمئن شوید که ذهن شما از هرگونه تنش و اضطراب خالی است. اگر اخیراً درگیر یک بحث یا مشکل ناراحتکننده بودهاید، توصیه میشود که ابتدا برای مدتی درس خواندن را کنار بگذارید و به خود زمان دهید.
این زمان میتواند حدود 30 دقیقه باشد. در این مدت میتوانید از تکنیکهای مراقبه استفاده کنید یا حتی افکار منفی خود را روی کاغذ بنویسید تا ذهن شما آرام شود.
گام دوم:
شروع مطالعه پس از آرامش ذهنی:
بعد از اینکه ذهن خود را آرام کردید، به وضوح میتوانید تمرکز و بازدهی بیشتری در مطالعه داشته باشید. از همین لحظه، مطالعه شما میتواند به طور جدی آغاز شود.
چک تست (مطالعه فراشناختی) چیست و چگونه اجرا میشود؟
در مطالعه هدفمند، پیش از اینکه به سراغ کتابها بروید، بررسی تستهای مربوط به فصلهایی که میخواهید مطالعه کنید میتواند بسیار مفید باشد.
به این منظور، توصیه میشود که ابتدا چند نمونه تست (1 یا 2 تست) از هر مدل تستی در فصل مورد نظر بررسی کنید. این کار به شما کمک میکند که بخشهای مهم و کلیدی هر فصل را شناسایی کنید.
مطالعه به روش تندخوانی
در این گام شروع به مطالعه میکنیم اما به روشی بهتر از روشهای قبلی که انجام میدادیم. شما باید کتاب را به روش تندخوانی مطالعه کنید. شما میتوانید با سرعت بیشتری مطالعه کنید و درک بیشتری هم داشته باشید.
اگر به روش تندخوانی مطالعه نکنیم با مشکلاتی پایین مواجه میشویم.
- حواس پرتی در مطالعه
- خوابآلودگی
- فراموشی
- عدم تمرکز
و حواس پرتی گُم کردن خطوط و… تندخوانی مانند رانندگی یک مهارت محسوب میشود.
اگر شما این مهارت مهم و کاربردی را یاد بگیرید سرعت مطالعهتان حداقل سه برابر میشود. مثلا اگر یک کتاب از شما یک ماه زمان میگیرد، بعد از یادگیری مهارت تندخوانی میتوانید در 10 روز یک کتاب را به پایان برسانید.
اجرای مطالعه فراشناختی به چه صورت است؟
قبل از شروع مطالعه، ابتدا تستهای مربوط به فصل را مرور کنید. صورت سوال و گزینهها را بخوانید و سپس پاسخها را بررسی کنید.
در این مرحله انتظار نمیرود که چیزی از تستها متوجه شوید؛ این کاملاً طبیعی است چون هنوز درس را نخواندهاید. نکته اصلی این است که تستها را ببینید تا ذهن شما آماده شناسایی نکات کلیدی در هنگام مطالعه شود.
مطالعه موضوعی برای بهبود یادگیری
بهترین روش این است که درسها را به صورت موضوعی مطالعه کنید. به عنوان مثال، در درس ریاضی، میتوانید ابتدا مثلثات پایههای مختلف (دهم، یازدهم و دوازدهم) را به ترتیب مطالعه کنید و سپس به سراغ موضوع بعدی مانند تابع بروید. این روش به شما کمک میکند که به شکلی منظمتر و کاملتر به مطالب تسلط پیدا کنید.
در درسهایی مانند فیزیک نیز میتوانید ابتدا فصلهای مرتبط (مانند کار و انرژی در دهم و سپس حرکتشناسی و دینامیک در دوازدهم) را با هم ترکیب کرده و مطالعه کنید. این کار باعث میشود تا ارتباطات بین مطالب را بهتر درک کنید و یادگیری شما عمیقتر شود.
تفاوت بین دروس حفظی و تحلیلی دروس تحلیلی
حدود 90 تا 95 درصد از درسهایی که مطالعه میکنید، دروس تحلیلی هستند برای مطالعه این دورس باید از روش خلاصه نویسی و استفاده از نقشه ذهنی به شما کمک شایانی میکند و باعث یادیگری و درک بیشتر شما در این موضوع شود.
این نوع درسها شامل مطالبی است که تستهای آنها میتوانند از ترکیب چند فصل مختلف طراحی شوند و قابلیت پیچیده شدن دارند. برای یادگیری دروس تحلیلی، روش مطالعه فراشناختی بسیار مهم است و پس از هر مطالعه باید به تستزنی بپردازید.
صبر و حوصله در حل تستهای تحلیلی مثلا در حوزه سئو توسط حسین نقوی و حوزه های دیگر از عوامل کلیدی موفقیت است. دروس حفظی: برعکس دروس تحلیلی، با حفظ کردن مانند لغات، فرمولها و تاریخها بسیار سادهتر هستند.
زمانی که مطلبی را حفظ کردید، طراح سوال نمیتواند به سادگی تستها را پیچیده کند. نیازی به تستزنی بلافاصله پس از مطالعه این دروس نیست و میتوانید پس از چند روز، چند فصل را با هم مرور کرده و تست بزنید.
تقسیم مطالب به بخشهای کوچکتر
یکی از روشهای موثر برای مطالعه هدفمند، تقسیم مطالب به بخشهای کوچکتر و قابل مدیریت است. این روش به شما کمک میکند تا اطلاعات پیچیده را سادهتر کنید و بهتر به خاطر بسپارید.
تقسیم کردن مطالب به قطعات کوچک به مغز شما اجازه میدهد تا هر بخش را به خوبی پردازش کند و اطلاعات را به شکلی سازماندهی شده ذخیره کند. نکته کلیدی: هنگام مطالعه، مطالب را به بخشهای کوچکتر و معنادار تقسیم کنید و هر بخش را به طور جداگانه مرور کنید تا از بار شناختی جلوگیری کنید.
استراحت منظم و تمرکز بیشتر
مطالعه مداوم و بدون استراحت باعث کاهش کارایی و بهرهوری میشود. بر اساس تکنیک پومودورو، شما باید در فواصل زمانی مشخص استراحت کنید تا ذهن شما فرصتی برای بازیابی انرژی داشته باشد.
علاوه بر این، در طول جلسات مطالعه کوتاه اما متمرکز، کارایی شما افزایش مییابد و تمرکز بیشتری خواهید داشت. نکته کلیدی: برای هر 25 تا 30 دقیقه مطالعه، 5 دقیقه استراحت کوتاه در نظر بگیرید. پس از چند جلسه مطالعه، یک استراحت طولانیتر داشته باشید.
استفاده از تکنیکهای مرور فعال
مرور فعال یکی از موثرترین روشهای یادگیری است. این تکنیک شامل بازیابی فعالانه اطلاعات از حافظه شماست، به جای مرور غیرفعال. به عبارت دیگر، به جای اینکه صرفاً مطالب را بارها و بارها بخوانید، سعی کنید آنچه را که خواندهاید به یاد آورید.
این کار باعث تقویت ارتباطات عصبی و بهبود بهخاطرسپاری اطلاعات میشود.
نتیجهگیری
وبسایت آموزشی بهارمن که منبع این محتوا ست با اشاره به اینکه مطالعه هدفمند نیازمند استفاده از تکنیکهای موثر و برنامهریزی دقیق است. با رعایت نکاتی همچون آرامسازی ذهن قبل از مطالعه، مرور فعال، مطالعه در فواصل زمانی و تفکیک دروس به بخشهای حفظی و تحلیلی، میتوانید فرآیند یادگیری خود را بهبود دهید و اطلاعات را بهتر در حافظه خود ثبت کنید